Zapomniane, ciekawe tradycje wielkanocne

Zapomniane i ciekawe tradycje wielkanocne, czy ktoś jeszcze o nich pamięta? 

Kiedy pogoda zaczyna być coraz bardziej słoneczna i wiosna wkracza już wielkimi krokami, czas na Wielkanoc. Wspominając o Wielkanocy, najczęściej na myśl nasuwają nam się jajka, pisanki, palmy, baranek i rzeżucha. O tradycjach wielkanocnych związanych z jedzeniem i zwyczajach przy stole opowiem w kolejnym poście. Wróćmy jednak najpierw do pierwotnych zwyczajów, których obecnie już się nie praktykuje albo robi się to tylko w niewielkich zakątkach Polski. Czy wiecie czym jest Topienie Judasza lub Siuda Baba? Przeczytajcie artykuł, w którym poznacie zapomniane już tradycje wielkanocne.

Niedziela Palmowa, a tak naprawdę to Wierzbna

Mało kto wie, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu Niedziela Palmowa była nazywana Wierzbną, a zamiast palm przynoszono do kościoła gałązki wierzb. Wierzba, czy też aktualnie palma są symbolem odradzającego się życia. Niedziela Palmowa to znak, że rozpoczyna się czas wyciszenia, przemyśleń i czas oczekiwania na ponowne narodziny Chrystusa. 

Topienie Judasza albo inaczej Wieszanie Judasza

To zwyczaj wielkanocny przypominający o zdradzie Judasza. Jest podobny do tradycji topienia Marzanny. Cały obrządek zaczynał się w Wielki Czwartek, kiedy to kukłę przedstawiającą Judasza sądzono i wieszano na wieży kościelnej. Następnie w Wielki Piątek ją strącano z wieży, bito, szarpano i podpalano, a na koniec wrzucano do rzeki lub jeziora. W związku z tym, że tradycja ta była niewątpliwie brutalna i obchodzona w dość agresywny sposób, Kościół zakazał jej praktykowania. 

Pogrzeb żuru i śledzia

To tradycja znana głównie na Kujawach. To dość ciekawy zwyczaj, który polegał na tym, że okna i drzwi domów brudzono rzucając w nie garnkami wypełnionymi piaskiem, popiołem i błotem, a nawet…gnojem. W Wielki Piątek Kościół nakazuje pościć. Kiedyś w Wielki Post jadło się tylko żur i śledzie, a więc tradycja ta miała za zadanie symbolicznie zakończyć okres postu i być pewnego rodzaju zemstą za czas głodu. Ciekawe tylko, kto później sprzątał ten bałagan i kto na kim chciał się zemścić… 

Siuda Baba

To dawny zwyczaj, który miał miejsce w Poniedziałek Wielkanocny i nadal jest praktykowany w okolicach Krakowa, a dokładniej w Lednicy Górnej. Sama Siuda Baba to mężczyzna przebrany w łachmany i wysmarowany sadzą, który chodzi po domach i szuka młodych panień w celu wybrudzenia je czarną smołą. Siudej Babie towarzyszy orszak w postaci drugiego mężczyzny przebranego za Cygana i czterech chłopców przebranych w tradycyjne ludowe stroje. Siuda Baba niesie ze sobą tzw. “wózek” i zbiera drobne pieniądze. Tak naprawdę zwyczaj ten jest tylko pewnym symbolem, nawiązuje częściowo do Śmingusa Dyngusa, tylko zamiast oblewania wodą Siuda Baba brudzi sadzą. Poczernienie twarzy przez Siudę Babę ma przynieść szczęście na aktualny rok, a młodym niezamężnym kobietom wróżyć szybkie zamążpójście. 

Chleb, śledz i grosz

To bardzo piękna tradycja, nadal praktykowana w okolicach Legnicy. Polegała na tym, że w Wielki Piątek zakonnicy z klasztorów Benedyktynek i Kartuzów bezinteresowanie rozdawali najuboższym jedzenie pod postacią świeżego chleba, śledzi marynowanych i specjalnie na tą okazję bitych groszy. 

Śmingus Dyngus na poważnie

Choć w niektórych częściach Polski nadal praktykuje się ten zwyczaj, podchodzimy już do niego z pewną rezerwą i symboliczne oblewanie w Lany Poniedziałek jest tylko zabawą. Warto wiedzieć, że dawniej, kiedy panna została oblana przez kawalera wodą, ten musiał się jej oświadczyć, a ona musiała te oświadczyny przyjąć… I bardzo rygorystycznie do tego podchodzono! Ale panny także były chętne na oblanie, jeśli przeszedł obok nich chłopak i ich nie oblał, oznaczało to dla dziewczyn wstyd i brak zainteresowania ze strony płci męskiej. Ponadto, dziewczyny, by się przypodobać kawalerom pocierały swoje twarze kamieniami z potoku, głęboko wierząc, że dzięki temu ich cera będzie gładka i piękna.

Zastanawiasz się, co przygotować na Wielkanoc? Zajrzyj tutaj (Czego nie może zabraknąć na wielkanocnym stole).